جوملا 1.6 به نسخه RC1 رسید

نسخه RC چیست ؟

هر نسخه‌ای از هر نرم‌افزاری که کاندیدای انتشار باشد را RC می‌نامند. ‌RC مخفف Release Candidate است و می‌تواند رده به رده بالا برود تا به نسخه برتر و در نهایت به نهایی برسد.

ترتیب انتشار یک نرم‌افزار به شکل زیر خواهد بود :

Alpha>Beta>RC>Final

که همانطور که مشخص شد RC نسخه ماقبل از نسخه نهایی می‌باشد. نسخه‌های RC عموماْ برای رفع باگ‌های کوچک و جزئی ارائه می‌شوند و نسخه‌های نسبتاْ قابل اعتماد هر نرم‌افزاری قبل از نسخه نهایی می‌توانند باشند. البته ناگفته نماند که نسخه نهایی هم نسخه آخرین انتشار نخواهد بود و هر زمانی که باگی در سیستم یافت شود با انتشار نسخه‌ای دیگر آن نرم‌افزار اصلاح می‌شود و هیچ نسخه Final یا نهایی به این معنا نیست که دیگر نرم‌افزار بدون ایراد خواهد بود و نباید در انتظار و گوش به زنگ انتشار نسخه بعدی باشیم

جوملا 1.6 !؟

فکر میکنم قبل از بهمن 87 بود که تیم گسترش دهنده جوملا در اطلاعیه‌ای از کاربران حرفه‌ای خود درخواست کرد تا نیازهایی که احساس می‌کنند بهتر است بصورت پیش‌فرض و بومی در هسته جوملا قرار بگیرند را به این تیم معرفی کنند و دلایل خود را ذکر کنند تا در نسخه 1.6 جوملا اضافه شوند و ... . برخی از این نیازها به شکل زیر بیان شدند :

• بهینه سازی برتر برای موتورهای جستجو
• برچسب‌ها
• نقشه سایت
• RSS با پینگ
• عدم محدودیت در مجموعه‌ها
• چند زبانه بودن بخش کاربری
• سیستم نظرات و یادداشت بازدید کنندگان

اما به مرور این لیست با تغییراتی روبرو شد که یکی از مهمترین این تغییرات Access control list یا ACL بود که انتظار می‌رفت در نسخه 1.5 به جوملا اضافه شود که در نسخه ۱.6 شاهد آن هستیم.

اصلاح کلی کدنویسی مدیریت جوملا که باعث شده است تا سرعت کارکرد مدیریت جوملا به شکل قابل توجه‌ای بهتر شده باشد.

ایجاد پروفایل کاربری

و ... .

از بارزترین این تغییرات بودند که به مرور در لیست نهایی قرار گرفتند.

در ذیل به تحلیل مرحله به مرحله جوملا 1.6 RC می‌پردازیم تا بیشتر با ویزگی‌های این نسخه آشنا شویم :

در ابتدا بصورت کاملاْ‌ آماتوری بخش کاربری را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

اولین چیزی که توجه را جلب می‌کند قالب جدید جوملا هست که در عین زیبایی و سادگی همواره حجم کم و سرعت بارگیری بالایی را دارد.

نکته بعدی در بخش کاربری که توجه هرکسی رو جلب می‌کند بهینه سازی لینک‌ها (SEF) بصورت پیشفرض در جوملا می‌باشد که بدون نیاز به mod_rewrite و فایل htaccess. هم ظاهراْ فعال می‌شود. چون من در Localhost ویندوز بدون هیچ مشکلی آدرس‌های جوملا را بصورت بهینه شده مشاهده می‌کنم. نیاز به بررسی بیشتری دارد تا بتوان بطور حتم در اینباره اظهار نظر کرد ! پس به بخش مدیریتی جوملا سر میزنیم تا ببینیم در مدیریت جوملا چه خبر است !؟

خوب مثل همیشه با اضافه کردن administrator به ادامه آدرس ریشه جوملا صفحه ورود به بخش مدیریتی نمایان شد و با اطلاعات موجود فرم ورود را تکمیل و وارد مدیریت جوملا می‌شویم !

باز هم چیزی که توجه کاربران را بدون شک جلب می‌کند قالب جدید بخش مدیریتی هست که نسبت به قالب مدیریتی نسخه 1.5 جوملا سبکتر شده است.

حال برای اینکه تک تک به موارد موجود در مدیریت جوملا 1.6 بپردازیم از منوی بالای مدیریت آغاز می‌کنیم و به ترتیب به بررسی این موارد می‌پردازیم.

توجه : این مقاله با توجه به جوملای انگلیسی نوشته شده است و ممکن است در جوملاهای انتشار یافته به زبان پارسی متفاوت باشد. چرا که برخی از انتشار دهندگان به زبان پارسی تغییراتی را در جوملا اعمال می‌کنند و مواردی را اضافه‌تر با جوملا در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند. در این نوشتار صرفاْ جوملای رسمی و انگلیسی نسخه 1.6 RC مورد بررسی قرار گرفته است.

از اولین منو شروع می‌کنیم

منوی Site :

در این منو گزینه اول Control Panel است که به صفحه نخست شما را راهنمایی می‌کند. گزینه بعدی My Profile هست که تنظیمات کاربری شما را به شما نمایش می‌دهد و شما می‌توانید این تنظیمات را تغییر دهید. گزینه بعدی Global Configuration هست که تنظیمات اصلی جوملا را در بر می‌گیرد و باز هم مثل گذشته در فایل configuration.php متغیرها را ذخیره می‌کند. نکته قابل توجه در تنظیمات کلی جوملا 1.6 SEO Settings هست که باز هم نشان می‌دهد تیم گسترش دهنده واقعاْ از نظر SEO روی جوملا 1.6 تلاش‌های بسیاری را داشته مورد بعدی که توجه هرکسی را جلب می‌کند. حداقل از نظر من که به موضوع SEO در سایت‌ها همیشه حساسیت خاصی نشان داده‌ام ! در قسمت آخر تنظیمات کلی گزینه Permission یکی از جالب‌ترین و مهمترین تغییرات در جوملا را مشاهده می‌کنیم که در ادامه نوشته مفصل در این رابطه توضیحاتی را خواهم داد. فعلاْ فقط کافیست تا بدانید این همان ACL جوملا 1.6 هست که همه بی صبرانه در انتظار این قدرت از جوملا 1.6 هستند. این تنظیمات از تنظیمات کلی در فایل configuration.php ذخیره نمی‌شود و در پایگاه داده سطوح دسترسی ثبت می‌شوند.

از تنظیمات کلی خارج می‌شویم و به منوی Site باز می‌گردیم و به زیر منوهای دیگر این منو می‌پردازیم. Site Maintenance قبلاْ در منوهای دیگر جوملا بصورت خرد وجود داشت. چک کلی یا Global Check-in مانند گذشته جداول پایگاه داده را از حالت قفل خارج می‌کند. Clear Cache هم وظیفه پاکسازی سایت از Cache‌های تهیه شده قبلی را دارد که به هر دلیلی مدیر سایت قصد دارد تا این Cache مجدد ایجاد شود. اما Purge Expired Cache همان راه حلی هست که مشکلات افراد زیادی در جوملا 1.5 را می‌توانست برطرف کند حذف کش‌های باطل شده جوملا همیشه برای افراد و کاربران عادی جوملا کاری نگران کننده بود. آخرین گزینه منوی Site که System Information هست از نامش کاملاْ‌مشخص هست که اطلاعات کلی را در اختیار شما قرار خواهد داد.

منوی بعدی Users هست که مهمترین ویژگی جدید جوملاست که آن‌را از هر نظر قدرتمند می‌کند. در گذشته تنها چند نوع دسترسی خاص و از قبل مشخص شده در جوملا وجود داشت که مدیریت جوملا را برای کارهای گروهی سخت می‌کرد. اما در نسخه 1.6 دیگر شما در چند سطح دسترسی محصور نیستید و می‌توانید به دلخواه خود سطوح دسترسی مختلفی و گروه‌های مختلفی که از چند سطح دسترسی پیروی کنند ایجاد کنید و کاربران خود را در این گروه‌ها قرار دهید. فقط کافیست شما چند سطح دسترسی ایجاد کنید و گرو‌های خود را ایجاد کنید و سطح دسترسی مورد نظر را به آن نسبت دهید و عضو مربوطه را به آن گروه نسبت دهید. با اینکار شما می‌توانید هر قسمتی از جوملا و مدیریت آن‌را برای هر دسته و گروه خود سفارشی کنید. بطوری که اگر مایل نیستید عده‌ای از کاربران شما به مدیریت ماژولهای شما دسترسی نداشته باشند تنها با رفتن به مدیریت ماژول‌ها و ویرایش پارامترهای مدیریت ماژول‌ها آن دسته از اعضای خود را از اینکار منع نمایید و یا به آن‌ها اجازه ایجاد یک محتوا بدون اجازه نمایش در سایت را بدهید یا هر نیاز دیگری که احساس می‌کنید را در کمترین زمان انجام دهید. قبل از ایجاد گروه‌ها و سطح دسترسی‌ها روی کاغذ بهتر است مشخص کنید تا در آینده به مشکل برخورد نکنید. عموماْ برنامه ریزی حلال مشکلات آینده ما هستند ! در این منو گزینه دیگری هم هست با نام Mass Mail که مانند گذشته به عده‌ای از کاربران مورد نظر می‌توانید خبرنامه ارسال کنید که باز هم در این نسخه لیست انتظار برای ارسال رایانامه اختصاص داده نشده و هنگامی که نامه‌ای را ارسال کنید بطور همزمان همه نامه‌ها را در سرویس‌دهنده ایمیل شما قرار خواهد داد برای ارسال و ممکن است نامه‌های شما Spam شناخته شوند و در پوشه Spam صندوق دریافت کننده بروند !

منوی بعدی در مدیریت جوملا Menus هست که برای نظارت و ایجاد منوهای بخش کاربری هست و دست‌خوش تغییرات بسیار زیادی به جهت مدیریت آسانتر شده است.

منوی بعدی Content هست که مطالب سایت را از این طریق اضافه خواهیم کرد. اما نکته قابل توجه این هست که دیگر از بخش خبری نیست و فقط مجموعه هست ! بله درست متوجه شدید فقط با این تفاوت که دیگر حتماْ نباید ساختار سایت خود را بصورت بخش و مجموعه بچینید ! باید سایت خود را بصورت مجموعه‌ها و زیرمجموعه‌ها ایجاد کنید و هیچ محدودیتی از نظر تعداد زیرمجموعه‌ها نخواهید داشت ! همان چیزی که کاربران جوملا را در نسخه 1.5 بارها دچار مشکل می‌کرد و به ناچار باید از ملحقات مختلفی به این منظور استفاده می‌کردند که همواره مشکلاتی را بوجود می‌آورد ! اما همانطور که می‌دانید یکی از مهمترین موارد SEO لینک‌های داخلی سایت (Internal Link) هستند و جوملا به این منظور در نسخه 1.6 پلاگینی را در ویرایشگر خود قرار داده است که کمک بسیار زیادی در این راه به مدیران سایت‌ها خواهد کرد و تنها با چند کلیک می‌توانید یک صفحه مطلب از پیش ایجاد شده در سایت را در محتوای جدید خود لینک کنید. اما همانگونه که انتظار می‌رفت Media Manager جوملا به منوی Content منتقل شده است و با تغیراتی نیز در این کامپوننت همراه هستیم که توانایی‌های این کامپوننت را بیش از پیش افزایش داده است تا مدیریت این بخش نیز بالاتر رفته باشد.

اما پر کاربردترین منوی جوملا Components هست که تمام ملحقات اصلی و کاربردی جوملا در اینجا لیست می‌شوند.

در بین کامپوننت‌های پیشفرض دو کامپوننت جدید و تازه وارد هستند ! از آنجایی که کامپوننت‌های دیگر قبلاْ در مدیریت جوملا بوده‌اند و تغییر قابل توجه‌ای در آنها دیده نشد از توضیح دیگر کامپوننت‌ها خودداری می‌کنیم.

اما کامپوننت‌های جدید :

Massaging که با توجه به ACL در جوملا 1.6 اگر نبود یک ضعف بزرگ در جوملا می‌توانست باشد ! چرا که ارتباط بین مدیران بصورت نامه یکی از مهمترین ویژگی‌های هر سیستم مدیریتی باید باشد و تیم گسترس دهنده جوملا با استفاده از این کامپوننت این فرصت را به مدیران داده تا بتوانند با همکاران و کاربران سایت خود در ارتباط باشند.

Redirect که مشکل 404 در جوملا را می‌تواند تا حد بسیار زیادی کنترل و تصحیح کند. با توجه به اینکه در تبدیل جوملا 1.5 به 1.6 بدون شک آدرس‌های سایت با تغییراتی مواجه خواهد شد باید بتوان موتور‌های جستجو را از سردرگمی درآورد و آدرس صفحات را به آنها معرفی نمود تا بتوانند آدرس جدید صفحات را شناخته و در پایگاه داده خود ذخیره و اصلاح نمایند. پس این کامپوننت هم بدون شک باید در لیست کامپوننت‌های جوملا قرار می‌گرفت تا بتواند مشکلات احتمالی را در جوملا 1.6 برطرف نماید.

منوی بعدی در مدیریت Extensions هست که نصب و مدیریت و بروزرسانی ملحقات جوملا را در این منو می‌توانید دنبال کنید. قبلاْ قسمت نصب ملحقات جوملا به قدرت فعلی نبود. هرچند که باید مدتی بگذرد تا ببینیم واقعاْ همان چیزی هست که تعریفش را می‌کنند یا خیر !

بطور کلی جوملا اصالت خود را حفظ کرده و فقط به بهتر شدن اندیشیده است. برخی از امکاناتی که در لیست اولیه ذکر شده بودند شاید مورد احتیاج عده محدودی باشند ! بطور مثال هیچ نیازی نیست کامپوننت برچسب‌ها بصورت بومی در هسته جوملا موجود باشد ! چرا که با نصب یک افزونه می‌توان این ویژگی را به جوملا افزود. تیم جوملا اثبات کرد که فقط به فکر افزایش امکانات نیست و به کیفیت سیستم مدیریت محتوای خود اعتقاد بیشتری دارد.

جوملا 1.6 بطور کلی قابل قبول تهیه شده است و نسبت به جوملا 1.5 برتری‌های قابل توجه‌ای دارد که طبق قولی که تیم گسترش دهنده جوملا داده است 10 ژانویه 2011 می‌توانیم از نسخه نهایی جوملا 1.6 استفاده کنیم.

پس در انتظار می‌نشینیم تا تیم جوملا نرم‌افزار خود را بصورت رسمی منتشر کند تا در آن زمان بر روی این پروژه بیشتر و مفصلتر بحث کنیم.

در این نوشته از توضیح ماژول‌ها و پلاگین‌های جدید جوملا چشم پوشی شده است و سعی می‌کنیم در آینده با انتشار نسخه نهایی جوملا 1.6 قسمت‌های مختلف جوملا را به اختصار توضیح دهیم.

موفق و پیروز باشید

مهدی آهازان عضو تیم گسترش دهنده جوملا پارسی (مامبولرن)